کنگره بین المللی زیست فناوری گیاهان دارویی و قارچ های کوهی

صفحه اصلی / چهارمین کنگره بین المللی و پنجمین همایش ملی زیست فناوری گیاهان دارویی و قارچ های کوهی

مروری بر استانداردهای موجود درحوزه گیاهان داروئی، نقاط ضعف و قوت آنها با تکیه بر استاندارد گیاه نعناع فلفلی

نویسندگان :

بهلول عباس زاده¹ معصومه لایق حقیقی² فرحزا کاظمی سعید³

1- موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور 2- موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور 3- موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

کلمات کلیدی :

استاندارد گیاه،استاندارد اندامهای تکثیری،فلزات سنگین

چکیده :

سند ملي گیاهان دارویي و طب سنتي «بازنگري، اصلاح، ساده‌سازي و روزآمد کردن قوانین، مقررات و استانداردهاي مربوطه درحوزه گیاهان دارویي و فراورده‌هاي گیاهي» به عنوان اولین راهبرد معرفی شده است. در این میان تدوین استاندارد و رعایت آن نقشی بسیار اساسی و کلیدی در کیفیت گیاهان دارویی و فراورده‌های حاصل از آنها دارد. تهیه و تدوین استانداردهاي ملي براي محصولات حوزه گیاهان دارویي و صادرات و واردات آن و ارائه به مراجع ذيصلاح براي تصویب نیز به عنوان یک اقدام در این سند ملی قید شده است. در این مقاله ابتدا لزوم تدوین استاندارد، مراجع ذیصلاح تدوین، نشر و اجرای استانداردها معرفی خواهند شد، سپس استاندارد های موجود در زمینه گیاهان داروئی-زراعی و گیاهان مورد بهرهبرداری از منابع طبیعی، استاندارد اندام‌های تکثیری، استاندارد گلاب و عرقیات و همچنین استاندارد اسانسها معرفی خواهند شد. در ادامه، نتایج حاصل از تدوین استاندارد نعناع فلفلی در موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع بشرح زیر ارائه خواهد شد. در راستای تدوین استاندارد گیاه نعناع فلفلی و بررسی دامنه تغییرات صفات مورفولوژیک، آناتومی برگ، عملکرد سرشاخه گلدار، درصد اسانس، عملکرد اسانس، میزان جذب عناصر ماکرو و میکرو و نیز مقدار آلودگی (جذب) به برخی از فلزات سنگین، نعناع فلفلی از مزارع تولید کنندگان عمده از استان‌های مختلف ایران در مرحله گلدهی کامل، در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با 3 تکرار نمونه‌برداری و تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که بین اکسشن‌های مختلف در تمامی صفات مورفولوژیک، عملکرد سرشاخه‌گلدار تر و خشک، درصد و عملکرد اسانس، تمامی ترکیبات اسانس، عناصر ماکرو و میکرو، فلزات سنگین کادمیوم، سرب، کروم، نیکل و برخی از خصوصیات ظاهری و آناتومی برگ اختلاف معنی‌دار در سطح 1 درصد وجود داشت. مقایسه میانگین‌ها نشان داد که بیشترین عملکرد سرشاخه گلدار خشک (3410 کیلوگرم در هکتار) از اکسشن کرج حاصل شد. بالاترین درصد اسانس با 36/2 درصد و 31/2 درصد متعلق به اکسشن خسروشهر و زنجان بود. بیشترین عملکرد اسانس به ترتیب با 5/68 و 01/56 کیلوگرم در هکتار متعلق به اکسشن‌های نعناع فلفلی خسروشهر و زنجان بود.