کنگره بین المللی زیست فناوری گیاهان دارویی و قارچ های کوهی

صفحه اصلی / چهارمین کنگره بین المللی و پنجمین همایش ملی زیست فناوری گیاهان دارویی و قارچ های کوهی

بررسی خصوصیات کمی اسانس گیاه دارویی مریم گلی لوله ای (Salvia macrosiphon) در رویشگاه های طبیعی استان فارس

نویسندگان :

علی بهرامی¹ علیرضا یاوری² علیرضا راهب³

1- دانشگاه هرمزگان 2- دانشگاه هرمزگان 3- دانشگاه تهران

کلمات کلیدی :

اسانس،تنوع شیمیایی،رویشگاه طبیعی،مریم گلی لوله ای

چکیده :

مریم گلی لوله ای با نام علمی Salvia macrosiphon یکی از گونه های دارویی ارزشمند تیره نعناع (Lamiaceae) می-باشد که در مناطق مختلف ایران به صورت خودرو رویش دارد. ترکیبات موثره موجود درگیاهان دارویی در رویشگاه-هاي طبیعی مختلف، تحت تأثیر عوامل جغرافیایی مختلف از جمله اقلیم قرار دارد. با توجه به اهمیت مریم گلی لوله-ای از نظر خصوصیات دارویی و از طرفی خشکسالی های متوالی گذشته و برداشت بی رویه از طبیعت، چرای بی رویه، باعث از بین رفتن این گیاه دارویی ارزشمند شده است. هدف از این پژوهش شناسایی مناطق پراکنش و ارزیابی عملکرد کمّی اسانس در رویشگاه های مختلف مریم گلی لوله ای می باشد تا بهترین رویشگاه (ها) جهت ادامه فرآیند اهلی سازی مشخص شود. در این پژوهش، اندام هاي هوایی گیاه مریم گلی لوله ای در مرحله گلدهی کامل از پنج رویشگاه مختلف در استان فارس شامل کازرون، فراشبند، دهرم، جهرم و اوز جمع آوري و در سایه خشک شدند. اسانس پیکره هوایی گیاه به روش تقطیر با آب (طرح کلونجر) براساس فارماکوپه بریتانیا با سه تکرار استخراج شدند. نتایج نشان داد بازده اسانس در محدوده 06/0 تا 13/0 درصد (وزنی/ وزنی) به دست آمد. بیشترین و کمترین میزان اسانس به ترتیب مربوط به رویشگاه های کازرون (13/0 درصد) و فراشبند (06/0 درصد) بود. به طور کلی، نتایج نشان داد اکوتیپ کازرون در یک گستره ی مشخص از شرایط اقلیمی اقدام به تولید حد بهینه ای از اسانس می نمایند که این رویشگاه طبیعی می تواند به عنوان منطقه ای مستعد برای حفاظت، اهلی سازی و اصلاح تیپ شیمیایی برتر گونه مریم-گلی لوله ای در نظر گرفته شود.