کنگره بین المللی زیست فناوری گیاهان دارویی و قارچ های کوهی

صفحه اصلی / پنجمین کنگره بین المللی و ششمین همایش ملی زیست فناوری گیاهان دارویی و قارچ های کوهی

پرایمینگ بذر و تغییرات فیزیولوژیکی و بیوشمیایی موثر بر جوانه زنی بذر گل گاوزبان ایرانی (Echium amoenum)

نویسندگان :

سالار منجم¹ عاطفه رضایی²

1- دانشگاه گیلان 2- دانشگاه علوم پزشکی گیلان

کلمات کلیدی :

گل گاوزبان،فیزیولوژی و جوانه زنی بذر،پرایمینگ بذر،آنزیم های آنتی اکسیدان

چکیده :

گل گاوزبان ایرانی (Echium amoenum) از گیاهان دارویی مهم خانواده Boraginaceae است که جوانه‌زنی ضعیف بذرهای آن، توسعه کشت آن را محدود کرده است. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر پرایمینگ با نیترات پتاسیم (KNO₃) در غلظت‌های ۲۰ و ۳۰ میلی‌مولار بر شاخص‌های فيزيولوژيكي جوانه‌زنی و تغییرات بیوشیمیایی بذر گل گاوزبان ایرانی انجام شد. آزمایش به صورت طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در سال ۱۴۰۳ اجرا گردید. بذرها پس از تیمار با KNO₃ به مدت ۲۴ ساعت، در شرایط کنترل‌شده (دمای ۲۵°C، رطوبت نسبی ۷۰٪) قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تیمار ۳۰ میلی‌مولار KNO₃ به‌طور معنی‌داری درصد جوانه‌زنی (۸۹.۸٪)، سرعت جوانه‌زنی (۰.۰۱۶)، طول گیاهچه (۱۶.۲۱ سانتی‌متر)، و شاخص بنیه گیاهچه (۰.۳۳) را افزایش داد. همچنین، فعالیت آنزیم‌های آلفا-آمیلاز، کاتالاز و پراکسیداز در این تیمار به‌طور چشمگیری بهبود یافت، که نشان‌دهنده تحریک متابولیسم ذخایر بذر و کاهش استرس اکسیداتیو است. در مقابل، تیمار ۲۰ میلی‌مولار تأثیر معنی‌داری بر سرعت جوانه‌زنی و فعالیت آلفا-آمیلاز نداشت. بنابراين پرایمینگ با KNO₃ در غلظت ۳۰ میلی‌مولار با بهبود ویژگی‌های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی، راهکاری مؤثر برای افزایش کارایی جوانه‌زنی و استقرار گل گاوزبان ایرانی است. این روش می‌تواند در مدیریت کشت این گیاه دارویی در مناطق ییلاقی گیلان مورد استفاده قرار گیرد.