کنگره بین المللی زیست فناوری گیاهان دارویی و قارچ های کوهی

صفحه اصلی / پنجمین کنگره بین المللی و ششمین همایش ملی زیست فناوری گیاهان دارویی و قارچ های کوهی

اثر آللوپاتیک عصاره گزنه بر روی جوانه زنی بذر علف هرز تاج خروس ریشه قرمز و گیاهان گوجه فرنگی و لوبیاقرمز

نویسندگان :

حسن گروسیها¹

1- دانشگاه بین اللملل امام خمینی

کلمات کلیدی :

آللوپاتی،عصاره،علف هرز،علف کش،جوانه زنی،متابولیت ثانویه

چکیده :

علف های هرز گیاهان مضری هستند که با تداخل در رشد و نمو محصول، مشکلات عمده ای را برای کشت محصول ایجاد می کنند. به دلیل آلودگی علف های هرز، حدود 50 درصد از عملکرد محصول کاهش می یابد. در واقع علف های هرز در تولید محصولات زراعی و باغی خسارت بیشتری نسبت به آفات و بیماری ها ایجاد می کند (Vashishth et al., 2023). در کشاورزی مدرن، علف‌های هرز با استفاده از علف‌کش‌های شیمیایی مصنوعی مدیریت می‌شوند. اما در کشاورزی ارگانیک، مدیریت علف های هرز تنها از طریق روش های مرسوم مانند وجین دستی و مکانیکی امکان پذیر است که فرآیندهای غیراقتصادی و کار فشرده ای هستند. امروزه کمبود نیروی کار مشکل اصلی کشاورزی برای انجام عملیات های مختلف بین فرهنگی به ویژه مدیریت علف های هرز است(Arafat et al., 2015). علاوه بر این، استفاده مداوم از علف‌کش‌های مصنوعی می‌تواند باعث آلودگی محیط اطراف شود و در نتیجه منجر به آلودگی محیطی و تکامل چندین گونه علف‌های هرز مقاوم به علف‌کش‌ها شود و همچنین علف کش های طبیعی که دارای پتانسیل آللوپاتیک هستند، پایداری کوتاهی نسبت به علف کش های مصنوعی یعنی ماندگاری علف کش های طبیعی نسبت به علف کش های مصنوعی کم هست و همچنین ضرری به کره زمین و سلامت انسان نمی رسانند(Jabran and Farooq, 2012). برای رفع این معایب می توان از پتانسیل آللوپاتیک و آللوشیمیایی برای مدیریت علف های هرز استفاده کرد. گیاهان دارویی منابع غنی متابولیت‌های ثانویه با پتانسیل آللوپاتیک هستند که با استفاده از عصاره‌های گیاهان دارویی به عنوان علف‌کش‌های طبیعی به مدیریت علف‌های هرز کمک می کنند (Puig et al., 2023). این مطالعه تاثیر غلظت های مختلف عصاره آبی گزنه (Urtica dioica L.) (0، 12.5، 25، 50، 75 و 100 درصد) را بر فرآیند جوانه زنی بذر علف هرز تاج خروس ریشه قرمز (Amaranthus retroflux L.) گوجه فرنگی (Lycopersicon Esculentum Mill.) و لوبیا قرمز (Phaseolus vulgaris L.) مورد ارزیابی قرار داد. نتایج نشان داد که عصاره آبی گزنه به طور قابل توجهی بر درصد جوانه زنی و سرعت جوانه زنی تاثیر می گذارد بیش ترین جوانه زنی در گوجه فرنگی تحت شرایط کنترل مشاهده شد، در حالی که کم ترین جوانه زنی در تاج خروس در معرض بیش ترین غلظت عصاره ثبت شد. عصاره گزنه اثرات مهاری قوی بر جوانه زنی تاج خروس نشان داد اما سرکوب نسبتا محدودی را در لوبیاقرمز و گوجه فرنگی نشان داد و پتانسیل آللوپاتی انتخابی آن را برجسته کرد.