کنگره بین المللی زیست فناوری گیاهان دارویی و قارچ های کوهی

صفحه اصلی / پنجمین کنگره بین المللی و ششمین همایش ملی زیست فناوری گیاهان دارویی و قارچ های کوهی

بررسی تنوع ژنتیکی در برخی از ژنوتیپ های جنس کاسنی (Cichorium spp.) با استفاده از نشانگرهای مولکولی ISSR

نویسندگان :

نیلوفر علی پور¹ احسان شهبازی² فریبا رفیعی³

1- دانشگاه شهرکرد 2- دانشگاه شهرکرد 3- دانشگاه شهرکرد

کلمات کلیدی :

آستراسه،گیاه داروئی،نشانگر مولکولی

چکیده :

کاسنی گیاهی چند ساله و علفی و یکی از مهمترین گیاهان خانواده Asteraceeae با خواص داروئی متعدد می باشد. بنابراین مطالعات تنوع ژنتیکی روی گیاه دارویی کاسنی به منظور شناسایی هرچه بیشتر ژرم پلاسم این گونه و هم‌چنین بهره‌برداری از تنوع ژنتیکی آن در برنامه‌های به نژادی و اصلاح نباتات یک ضرورت است. مطالعه حاضر جهت بررسی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های مختلف کاسنی با استفاده از نشانگر ISSR در گلخانه و آزمایشگاه بیوتکنولوژی دانشگاه شهرکرد انجام شد. در این مطالعه در مجموع 26 ژنوتیپ ایرانی و خارجی (24 خارجی و 2 ایرانی) از کاسنی Cichorium که شامل 14 ژنوتیپ از گونه C.intybus و 12 ژنوتیپ از گونه C.indivia می باشند استفاده شد. بذور از بانک ژن IPK کشور آلمان و شرکت پاکان بذر اصفهان تهیه شدند. آزمایش در دو مرحله ی عملیات کشت در گلخانه جهت نمونه برداری از برگ های جوان برای استخراج DNA و آزمایش های مولکولی در آزمایشگاه صورت گرفت. در تحقیق حاضر 10 آغازگر ISSR در مجموع 193 باند تولید کردند که همگی چند شکل بودند. محدود PIC بین 43/ 0 (UBC809) تا 49/ 0 (UBC880) با مقدار میانگین 45/ 0 متغیر بود. در بررسی کلی آماره های تنوع ژنتیکی از جمله تعداد آلل موثر و مشاهده شده، هتروزیگوسیتی مورد انتظار و مشاهده شده و تنوع ژنی نی مشخص شد که از بین 10 آغازگر مورد بررسی آغازگرهای UBC880 و ISSR1 مقادیر بالاتری را به خود اختصاص دادند و در تمایز ژنوتیپ ها نقش بارزتری را ایفا نمودند. مطالعه گروه بندی جمعیت ها نشان داد که با توجه به آماره های ارزیابی شده از بین دو جمعیت مورد بررسی جمعیت اول مقادیر بالاتری را برایNa،I،He،NPL،PPL ،به خود اختصاص داد.ضریب همبستگی تشابه تطابق ساده بین ژنوتیپ ها در محدود 42/ 0 تا 67/ 0 مشاهده شد. تجزیه خوشه ای صفات مولکولی با استفاده از الگوریتم COMPLETE انجام شد و ژنوتیپ های کاسنی در دو گروه اصلی توزیع شدند و هر خوشه نیز به دو زیرگروه تقسیم شد و تفکیک ژنوتیپ ها از نظر نوع گونه کامل بود اما از نظر منشاء جغرافیایی کامل نبود .تجزیه به مولفه های اصلی سه گروه را مشخص نمود به طوری که سه مولفه اول در مجموع 86/ 24 درصد از واریانس کل را توجیه نمودند که نتایج خوشه ای را تایید کرد. نتایج تجزیه وارانس مولکولی(AMOVA) نشان داد که تنوع افراد درون جمعیت ها بیشتر از تنوع بین جمعیت ها می باشد و بنابراین بهتر است در برنامه های اصلاحی کاسنی به منظور انتخاب والدین مناسب انتخاب درون جمعیت ها صورت پذیرد.