کنگره بین المللی زیست فناوری گیاهان دارویی و قارچ های کوهی

صفحه اصلی / پنجمین کنگره بین المللی و ششمین همایش ملی زیست فناوری گیاهان دارویی و قارچ های کوهی

بررسی اثرات فارماکولوژیکی گیاهان دارویی بر بیماری های التهابی مزمن

نویسندگان :

معصومه سالمی دره چی¹

1- موسسه آموزش عالی سنا ساری

کلمات کلیدی :

گیاهان دارویی،التهاب مزمن،اثرات فارماکولوژیک،ترکیبات فعال زیستی،مکانیسم ضدالتهاب،بیماری‌های التهابی

چکیده :

زمینه: بیماری‌های التهابی مزمن، نظیر آرتریت روماتوئید، بیماری‌های التهابی روده و پسوریازیس، از مهم‌ترین علل ناتوانی و کاهش کیفیت زندگی در سطح جهان هستند. مکانیسم‌های پاتوفیزیولوژیک این بیماری‌ها اغلب با فعال‌سازی مسیرهای التهابی، ترشح بیش‌ازحد سیتوکین‌ها و استرس اکسیداتیو همراه است. در دهه‌های اخیر، استفاده از گیاهان دارویی به دلیل دارا بودن ترکیبات فعال زیستی نظیر فلاونوئیدها، فنولیک‌ها، ترپن‌ها و آلکالوئیدها، به‌عنوان گزینه‌ای مکمل یا جایگزین در مدیریت این بیماری‌ها مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. هدف:این مطالعه با هدف مرور و تحلیل شواهد موجود در مورد اثرات فارماکولوژیکی گیاهان دارویی و ترکیبات فعال آن‌ها بر مکانیسم‌های التهابی مرتبط با بیماری‌های التهابی مزمن انجام شد. روش:جستجوی نظام‌مند در پایگاه‌های بین‌المللی (PubMed، Scopus، Web of Science، ScienceDirect) و پایگاه‌های فارسی (SID، Magiran) با کلیدواژه‌های فارسی و انگلیسی مرتبط با "گیاهان دارویی"، "التهاب مزمن" و "اثرات فارماکولوژیک" انجام گرفت. مقالات منتشرشده بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۵ که به بررسی اثرات ضدالتهابی گیاهان دارویی در مدل‌های سلولی، حیوانی یا کارآزمایی‌های بالینی پرداخته بودند، وارد مطالعه شدند. یافته‌ها: نتایج مرور نشان داد که گیاهانی همچون Curcuma longa (کورکومین)، Zingiber officinale (زنجبیل)، Rosmarinus officinalis (رزماری) و Camellia sinensis (چای سبز) با مهار مسیرهای NF-κB و MAPK، کاهش بیان COX-2 و iNOS، و تعدیل ترشح سیتوکین‌های التهابی نظیر TNF-α و IL-6، اثرات ضدالتهابی قابل توجهی نشان می‌دهند. شواهد بالینی نیز اثرات بهبوددهنده در علائم بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید، کولیت اولسراتیو و پسوریازیس را تأیید کرده‌اند، هرچند محدودیت‌هایی از جمله تنوع دوز و فرمولاسیون و کمبود کارآزمایی‌های بالینی با کیفیت بالا مشاهده شد. نتیجه‌گیری:گیاهان دارویی و ترکیبات فعال آن‌ها با مکانیسم‌های چندگانه، پتانسیل بالایی در تعدیل فرآیندهای التهابی مزمن دارند و می‌توانند به‌عنوان مکملی ایمن و مؤثر در کنار درمان‌های رایج استفاده شوند. با این حال، نیاز به مطالعات بالینی تصادفی‌شده با طراحی دقیق برای تعیین دوز بهینه، ایمنی بلندمدت و اثربخشی بالینی ضروری است.