کنگره بین المللی زیست فناوری گیاهان دارویی و قارچ های کوهی

صفحه اصلی / پنجمین کنگره بین المللی و ششمین همایش ملی زیست فناوری گیاهان دارویی و قارچ های کوهی

حشره‌کش‌های طبیعی مشتق از گیاهان دارویی: یک مرور نظام‌مند بر کاربردها و مکانیسم‌های عمل

نویسندگان :

امیر رحیمی¹ منصوره سلیمانی فرد²

1- دانشگاه ارومیه 2- دانشگاه اردکان

کلمات کلیدی :

گیاهان دارویی،حشره کش طبیعی،متابولیت‌های ثانویه،عصاره و اسانس گیاهی،مدیریت تلفیقی آفات (IPM)

چکیده :

با افزایش مقاومت حشرات به حشرهکش‌های مصنوعی و نگرانی‌های فزاینده در مورد اثرات سوء این ترکیبات بر سلامت انسان و محیط زیست، جستجو برای جایگزین‌های ایمن و سازگار با اکوسیستم شدت یافته است. گیاهان دارویی به دلیل تولید طیف وسیعی از متابولیت‌های ثانویه با خاصیت دفاعی، منبعی غنی و امیدوارکننده برای توسعه حشرهکش‌های طبیعی به شمار می‌روند. این ترکیبات زیست‌فعال که شامل آلکالوئیدها، ترپنوئیدها، فنل‌ها، فلاونوئیدها و روغن‌های اساسی هستند، از طریق مکانیسم‌های مختلفی مانند سمیت تماسی و گوارشی، دورکنندگی، مهار تغذیه، اختلال در رشد و نمو و کاهش باروری بر حشرات اثر می‌گذارند. هدف از این مقاله مروری، بررسی سیستماتیک مطالعات معاصر در مورد اثربخشی عصاره‌ها و اسانس‌های گیاهان دارویی علیه آفات مهم کشاورزی و بهداشتی است. یافته‌ها به وضوح نشان می‌دهند که گیاهانی مانند گل حشره کش (پیرِتروم)، نیم (Azadirachta indica)، اکالیپتوس، سیر، اسطوخودوس و آویشن دارای پتانسیل حشرهکشی بسیار بالایی هستند. به عنوان مثال، آزارادیراکتین موجود در نیم به عنوان یک مهارکننده رشد قوی شناخته می‌شود. اگرچه چالش‌هایی مانند استانداردسازی عصاره‌ها، پایداری در محیط باز و تعیین دوز مؤثر در مقیاس وسیع وجود دارد، اما راهکارهایی مانند فرمولاسیون‌های نوین (میکروکپسولاسیون، نانوامولسیون) و استفاده در قالب مدیریت تلفیقی آفات (IPM) می‌توانند بر این موانع غلبه کنند. این مقاله نتیجه می‌گیرد که گیاهان دارویی نه تنها جایگزین‌های ایمن و قابل تجزیه‌بیولوژیکی برای حشرهکش‌های سنتزی ارائه می‌دهند، بلکه می‌توانند منجر به توسعه استراتژی‌های پایدار کنترل آفات شوند. کلمات کلیدی: گیاهان دارویی، حشره کش طبیعی، متابولیت‌های ثانویه، عصاره و اسانس گیاهی، مدیریت تلفیقی آفات (IPM).